Hybride werken als wapen tegen psychisch verzuim?

Wat is hybride werken?

Hybride werken is een werkmodel waarbij werknemers hun tijd flexibel verdelen tussen werken op locatie (bijvoorbeeld op kantoor) en op een andere plek (zoals thuis of een openbare ruimte). Dit model combineert de voordelen van fysiek samenwerken met de autonomie van remote werken.
Hybride werken wordt vaak verward met remote werken (volledig op afstand) en telewerken (werken vanaf een specifieke externe locatie), maar de kern is juist de flexibele mix tussen locatie- en thuiswerk.

Hybride werken in cijfers: Opkomst na de coronapandemie

Hybride werken heeft in Nederland sinds 2019 een aanzienlijke ontwikkeling doorgemaakt, vooral beïnvloed door de coronapandemie. Dit heeft een blijvende verandering teweeggebracht. Hybride werken is met name toegenomen onder mensen die al thuiswerkten vóór de pandemie. Medio 2023 werkte 65% van de werknemers alle werkdagen op locatie, voornamelijk omdat het werk het niet toelaat om vanuit huis te werken. Dat percentage lag vóór de pandemie nog op 71%.
Ook het aantal thuiswerkuren steeg fors. Waar thuiswerkers eind 2019 gemiddeld 2,6 uur per week thuiswerkten, was dat medio 2023 al 6,8 uur.
Nederland neemt een koppositie in op het gebied van thuiswerken binnen de EU. In 2022 werkte een meerderheid van de werkenden in Nederland in meer of mindere mate thuis. Vooral het percentage werkenden dat soms thuiswerkt, is relatief hoog. In landen zoals Zweden, Finland, Luxemburg en Ierland is het aandeel dat meestal thuiswerkt juist groter. (bron: CBS)

• Lees ook Vaarwel iedere dag van 9 tot 5 op kantoor. Hallo hybride werken.

De impact op psychisch verzuim: kans én risico

Psychisch verzuim is de laatste jaren flink toegenomen. In de periode juli 2023 tot juli 2024 steeg het stressgerelateerd verzuim met 8% ten opzichte van het jaar daarvoor. Herstel van psychische klachten vraagt tijd: gemiddeld duurt psychisch verzuim 53 dagen. Bij depressieve klachten is dat nog langer: ongeveer 200 dagen bij mannen en 213 dagen bij vrouwen.
Voor HR-professionals en leidinggevenden is het dus van groot belang om psychisch verzuim te voorkomen. In dit artikel ligt de focus op de invloed van hybride werken op psychisch verzuim en hoe het HR-beleid hierop kan inspelen.

• Lees ook Krijg grip op de mentale gezondheid van jouw medewerkers

Positieve invloed van hybride werken op psychisch welzijn
Hybride werken heeft zowel een positieve als negatieve invloed op het psychisch verzuim van werknemers. Positieve effecten zijn onder andere:

• Werknemers kunnen hun dag flexibeler indelen, wat stress vermindert.
• Er ontstaat meer balans tussen werk en privé.
• Werknemers met psychische klachten of neurodivergentie (zoals ADHD of hoogsensitiviteit) ervaren minder prikkels doordat ze in een rustige omgeving kunnen werken.

Dit is belangrijk, omdat deze groep extra kwetsbaar is voor psychische uitval.

Maar let op: er zijn ook nadelen
Hybride werken kent ook schaduwzijden:

• Sommige werknemers ervaren een verminderde sociale binding met collega’s, wat kan leiden tot eenzaamheid.
• Gebrek aan fysieke aanwezigheid maakt het lastiger voor leidinggevenden om zicht te houden op mentale overbelasting en werkdruk.
• Hierdoor blijven stressklachten vaak onopgemerkt, waardoor ingrijpen te laat komt.

Langdurige isolatie en een gebrek aan signalering kunnen uiteindelijk leiden tot uitval.

De rol van HR: van beleid tot signalering

Voor HR-professionals ligt er een duidelijke en veelzijdige taak bij het succesvol invoeren van hybride werken. Niet alleen in het vormgeven van beleid, maar ook in het begeleiden van leidinggevenden en het signaleren van knelpunten op de werkvloer. De kunst is om hybride werken zo vorm te geven dat het bijdraagt aan welzijn, werkgeluk en het voorkomen van psychisch verzuim.

Generatie Z vraagt om moderne werkvormen

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat startende werknemers (generatie Z) steeds meer waarde hechten aan een goede werk-privébalans. Voor bijna 60% is dit zelfs een doorslaggevende reden om een baan wel of niet te accepteren. De mogelijkheid om hybride te werken speelt hierin een grote rol. Organisaties die dit goed faciliteren, hebben een streepje voor in de ‘war for talent’.

Wat kan HR doen?

1. Ontwikkel helder hybride beleid
   •    Maak duidelijke afspraken over wie wanneer thuis mag werken.
   •    Benoem welke functies wel of niet in aanmerking komen voor thuiswerk, om discussies te voorkomen.
   •    Spreek vaste kantoordagen af per team of medewerker om binding en samenwerking te behouden.
2. Ondersteun leidinggevenden
   •    Geef managers handvatten voor gesprekken over werkdruk, welzijn en hybride wensen.
   •    Stel gespreksformats of kaarten beschikbaar met thema’s als stress, balans en werkgeluk.
   •    Bied hulp bij het voeren van gesprekken, vooral bij signalen van (psychisch) verzuim.
3. Blijf in contact met de werkvloer
   •    Faciliteer structureel overleg met leidinggevenden om signalen en trends tijdig op te vangen.
   •    Wees alert op afdelingen waar meerdere medewerkers kampen met klachten.
   •    Schakel tijdig een arbodienst of bedrijfsarts in bij beginnende klachten.

HR vervult hierin de verbindende rol tussen beleid en praktijk. Regelmatig contact met leidinggevenden én betrokkenheid bij individuele casussen helpt om tijdig bij te sturen.

Vijf concrete tips voor HR

Naast beleid en begeleiding zijn er ook kleinere, structurele acties waarmee HR hybride werken én welzijn duurzaam kan ondersteunen:

1. Meet tevredenheid
   Voer regelmatig korte polls uit over hybride werken en mentale gezondheid.
2. Maak welzijn bespreekbaar
   Integreer mentale gezondheid als vast thema in beoordelings- en voortgangsgesprekken.
3. Zorg voor balans
   Bewaak dat hybride vrijheid niet doorslaat naar ‘altijd bereikbaar zijn’.
4. Stimuleer teammomenten
   Organiseer regelmatige ontmoetingen, zowel formeel als informeel.
5. Blijf flexibel
   Evalueer periodiek het hybride werkbeleid en stuur bij waar nodig.

Conclusie: hybride werken vraagt om HR-leiderschap

Hybride werken heeft zowel positieve als negatieve invloeden op het psychisch verzuim van werknemers. De sleutel tot succes ligt in heldere afspraken, betrokken HR-professionals en bewust leiderschap.
Wanneer organisaties investeren in doordacht beleid en open communicatie, kan hybride werken uitgroeien tot een krachtig middel om het welzijn te verbeteren en verzuim te beperken.

Reijn als partner bij het vormgeven van hybride werkbeleid

Bij Reijn geloven we dat hybride werken pas écht effectief is als het aansluit bij de behoeften van zowel de organisatie als de medewerker. Daarom ondersteunen we HR-professionals en leidinggevenden bij het opstellen én implementeren van een doordacht hybride werkbeleid, met oog voor welzijn, verbinding en inzetbaarheid. Onze HR-consultants denken mee op strategisch én uitvoerend niveau en helpen verzuim te voorkomen door beleid en praktijk met elkaar te verbinden. Lees meer over wat Reijn voor jouw organisatie kan betekenen of neem contact met ons op.